سیدمحمد رضایی؛ محمدصادق جوکار
دوره 10، شماره 40 ، دی 1388، ، صفحه 53-88
چکیده
قوانین اساسی به‌عنوان برآیند هویت ملی، خواست و ارادة مردم هر کشور به‌شمار می‌رود که رابطه و جایگاه مردم با همدیگر و با نظام سیاسی و اهداف آرمان‌های کشور را مشخص می‌نماید. از این‌رو در پژوهش حاضر در ...
بیشتر
قوانین اساسی به‌عنوان برآیند هویت ملی، خواست و ارادة مردم هر کشور به‌شمار می‌رود که رابطه و جایگاه مردم با همدیگر و با نظام سیاسی و اهداف آرمان‌های کشور را مشخص می‌نماید. از این‌رو در پژوهش حاضر در صدد تحلیل قانون اساسی به شیوة تحلیل محتوایی هستیم تا به دو سؤال اکتشافی ذیل پاسخ دهیم:
1. عناصر اصلی هویت ملی ایران در قانون اساسی چیست؟ ماهیت این عناصر، ذاتی است یا فرایندی؟
2. در قانون اساسی به همة ارکان هویت ملی به طور هماهنگ توجه شده یا نوعی انحصارگری در این زمینه حکم است؟
برای پاسخ دادن به سؤالات تحقیق، نخست به تعریف سه چهارچوب اساسی و مسلط در تعریف محتوا و عناصر هویت ملی، و تعیین شاخص‌های این قسم هویت در هر یک از آنها پرداختیم. و در نهایت با تحلیل محتوای قانون اساسی براساس شاخص‌های آنها به این نتیجه رسیدیم که اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی ضمن رد شاخص‌های ناسیونالیسم قومی ـ نژادی‌ای چون نخبه‌گرایی افراطی، تأکید بر هویت یگانة ذاتی و متمایز، برتری نژادی، تأکید بر احزاب قومی، سیاست‌های هویتی همگن‌ساز و گذشته‌گرایی؛ دارای شاخص‌هایی چون ایستارپویا، برابری حقوق اولیة شهروندان مشارکت‌محوری، مدیریت فرهنگی (تبعیض مثبت به سود اقلیت)، آینده«حوری هویت، و رسالت فراگیر در چهارچوب رابطة قوام‌بخشانة ملت ـ امت می‌باشد.
